Tục cách ly trẻ em gái một năm trước trưởng thành ở Amazon

Trước khi trở lại với tư cách phụ nữ, trẻ em gái bộ tộc Tikuna phải sống trong nhà lán, học trồng trọt, dệt vải và chăm sóc trẻ con.

Ngôi làng Puerto Esperanza nằm ở vùng Amazon, cách cảng Leticia của Colombia ba giờ di chuyển bằng thuyền. Đây là nơi sinh sống của người Tikuna, bộ tộc đông người nhất trong rừng mưa nhiệt đới. Một trong những truyền thống văn hóa nổi bật nhất được người Tikuna duy trì đến ngày nay là lễ Pelazón, đánh dấu tuổi trường thành của trẻ em gái.

Maloka là nơi tập trung của người Tikuna và cũng là nơi tổ chức nghi lễ Pelazón.

Sau kỳ kinh nguyệt đầu tiên, các cô gái trẻ được chọn để tham gia nghi lễ Pelazón. Họ ở trong một ngôi nhà nhỏ được làm từ lá cọ suốt một năm và người duy nhất được gặp là bà của mình. Thời gian này, các cô gái được học cách trồng trọt, dệt vải, chăm sóc trẻ em và các kỹ năng khác để trở thành phụ nữ.

Hết một năm, gia đình của cô gái chuẩn bị lễ kỷ niệm để chào đón con trở về với cuộc sống cộng đồng. Họ mời cả bộ tộc cùng tham dự tiệc rượu, ăn uống và nhảy múa. Một nghi thức quan trọng trong lễ Pelazón là đám rước quanh làng, đưa các cô gái đến maloka, địa điểm tập trung của người Tikuna.

Ở maloka, bộ tộc tập trung chuẩn bị cho các nghi lễ. Họ đi thu thập rượu, thức ăn từ cộng đồng và chuẩn bị những chiếc trống da cá sử dụng trong lễ hội. Một số thành viên làm ra một loại bột tự nhiên, tên uito, dùng để xoa lên da các cô gái trong buổi lễ.

Các cô gái phải quấn mình trong những chiếc chăn và chỉ lộ diện khi đã tới buổi lễ.

Sau khi theo đám rước tới maloka, các cô gái khoác lên mình những bộ đồ bằng lông và xoa uito lên người. Lúc này, bộ tộc bắt đầu ăn uống, ca hát và nhảy múa chào mừng. Một số thanh niên trẻ hóa trang thành quỷ, mang theo những chiếc dương vật chạm khắc, đeo mặt nạ và nhảy múa xung quanh các cô gái. Điệu múa này mang ý nghĩa ẩn dụ về những cám dỗ mà họ sẽ gặp trong tương lai.

Khi tham dự lễ Pelazón, các thành viên trong bộ tộc mang theo những con vật mà họ săn bắn được để tặng cho gia đình cô gái. Thông thường, họ tặng Terecaya, một loài rùa Amazon, trang trí với lông vũ trên mai, tượng trưng cho trí tuệ trong văn hóa người Tikuna.

Kết thúc buổi lễ, các cô gái sẵn sàng bước vào cuộc sống của người trưởng thành với công việc, đám cưới, mang thai và có gia đình riêng.

Làng Puerto Esperanza của người Tikuna cách thành phố Leticia (Colombia) khoảng 85 km, ở ngã tư sông Amazon và Loretoyacu. Cách duy nhất để đến đây là di chuyển bằng thuyền, vé một chiều giá 9 USD. Du khách có thể thuê hướng dẫn viên du lịch với giá 18,6 USD. Do phải di chuyển trong rừng, du khách nên mang theo thuốc chống côn trùng, giày, ủng và nước uống.

Lan Hương (Theo Maptia)