Năng suất lao động du lịch Việt Nam mới bằng 1/15 Singapore

Hàng tuần,  Đại học Hoa Sen nhận đơn đề nghị cung ứng nhân sự chất lượng cao cho các tập đoàn lớn với nhu cầu khoảng 5.000 nhân sự một năm

Giáo sư, Tiến sĩ Mai Hồng Quỳ - Hiệu trưởng Trường Đại học Hoa Sen trình bày tham luận về thực trạng và giải pháp đào tạo nguồn nhân lực du lịch Việt Nam.

Bà Quỳ mở đầu bài phát biểu bằng việc tái khẳng định tiềm năng của ngành du lịch. Đồng thời vai trò của con người, nguồn nhân lực là rất quan trọng. Sự hiện diện của lãnh đạo Chính phủ, tỉnh, thành, Bộ ban ngành có liên quan, các doanh nghiệp trong nước và quốc tế, các cơ sở đào tạo... là minh chứng rõ rệt cho tính cấp bách của vấn đề này.

Là một trong 2 đơn vị tổ chức Diễn đàn, đại diện Đại học Hoa Sen gửi lời cảm ơn đến các lãnh đạo, doanh nghiệp đã ủng hộ chương trình. Thực tế, Đảng và Nhà nước đã có chủ trương phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn.

Bài phát biểu của Giáo sư Mai Hồng Quỳ tập trung vào tiêu chí phát triển ngành, tầm nhìn đến 2030, các chỉ tiêu việc làm cụ thể như năm 2020, tạo việc làm cho 2,5 triệu lao động, trong đó 870.000 lao động trực tiếp. 2025 tạo việc làm cho 3,5 triệu lao động, trong đó 1 triệu lao động trực tiếp. Với con số ấn tượng như vậy, bà Quỳ kết luận nguồn nhân lực có yêu cầu lớn về số lượng và chất lượng. Nhu cầu phát triển tăng trưởng vũ bão.

Để phục vụ hoạt động đào tạo, các trường đại học, cao đẳng, trung cấp, cơ sở đào tạo nghề tăng rất nhanh. Tháng 8/2010 cả nước chỉ có 284 cơ sở tham gia đào tạo. Tính đến 2019, cả nước 346 cơ sở từ sơ cấp đến sau đại học. Dự báo đến 2020, nhu cầu nhân lực tăng 40% so với 2015, trong đó nhân lực đại học chiếm 0,7%, trình độ đại học cao đẳng 15%, trung cấp 13%...

Theo Tổng cục du lịch, mỗi năm toàn ngành cần thêm 40.000 lao động nhưng chỉ có 15.000 sinh viên tốt nghiệp mỗi năm, trong đó chỉ có 12% tốt nghiệp cấp cử nhân trở lên. Vì vậy bà muốn tập trung vào nguồn nhân lực chất lượng cao.

Giáo sư - Tiến sĩ Mai Hồng Quỳ - Hiệu trưởng Trường Đại học Hoa Sen.

Hiện nay hàng tuần Đại học Hoa Sen đều nhận đơn đề nghị về cung ứng nhân sự chất lượng cao cho các tập đoàn lớn với nhu cầu khoảng 5.000 nhân sự một năm, cả Việt Nam và trên thế giới. Bà cho biết đại sứ quán Pháp cũng đưa ra lời đề nghị với các đơn vị châu Âu.

Bà Quỳ cho rằng khái niệm nhân lực chất lượng cao, không thể gói trong khuôn khổ đại học cao đẳng, mà phải mở ra nguồn nhân lực phải đáp ứng yêu cầu của doanh nghiệp. Có 5 vấn đề nổi cộm.

Thứ nhất là về đào tạo kiến thức liên ngành. Bản thân du lịch không thể phát triển đơn độc mà phải gắn với giá trị lịch sử, văn hóa, xã hội, hiểu biết về kiến trúc, thẩm mỹ, nhân học... Do đó để đạt hiệu quả trong đào tạo chất lượng cao, chương trình cần chú trọng kiến thức liên ngành.

Các trường đa ngành, đa lĩnh vực có lợi thế lớn. Ví dụ tại Đại học Hoa Sen, các ngành hỗ trợ du lịch được vận dụng linh hoạt. Sinh viên ngành du lịch có thể chọn học một trong 6 môn: tâm lý, marketing...; chọn 3 trong 12 môn về kiến thức xã hội, môi trường...  nhằm mở rộng thế giới nhân sinh quan, thế giới quan.

Vấn đề thứ hai là ngoại ngữ, đây là một trong những yếu tố tiên quyết. Đối với các cơ sở đào tạo, chuẩn đầu ra nên là chuẩn quốc tế tối thiểu. Ở Đại học Hoa Sen, chuẩn của trường là 5.5 IELTS.

Vấn đề thứ ba là ý thức về phát triển du lịch bền vững. Thể hiện ở 3 yếu tố:

- Tư duy và ý thức về môi trường: Hiểu, xác định việc sử dụng tài nguyên môi trường có chọn lọc, duy trì duy sản thiên nhiên.

- Xã hội: Gìn giữ nét đẹp cộng đồng, bảo vệ nét đẹp truyền thống, chia sẻ văn hóa liên ngành, liên địa phương.

- Kinh tế: Cung cấp lợi ích kinh tế lâu dài, góp phần phát triển lâu dài, công bằng cho mọi đối tượng.

Thứ tư, tầm nhìn về phát triển công việc. Họ phải có tầm nhìn, tư duy chiến lược. Đội ngũ không chỉ dừng lại ở hoàn thành tốt kỹ năng, mà cần phát triển trách nhiệm dự báo, sáng tạo, dẫn dắt cộng đồng phát triển giá trị du lịch mới, chứ không phải chỉ đơn thuần là đội ngũ khai thác và hường thụ. Họ phải tiên phong trong sáng tạo giá trị ngành du lịch. Các cá nhân vừa là chủ thể vừa tích hợp, phát huy sức mạnh của đất nước, vừa là khách thể phát huy tinh hoa thế giới. Đây là nhân tố vô cùng quan trọng để thực sự là nguồn nhân lực chất lượng cao.

Vấn đề thứ năm là thực tập và thực hành. Mọi cơ sở du lịch đều có quan niệm sinh viên nhận việc đều phải đào tạo lại. Vì vậy, bà cho biết cần tập trung vấn đề này. Ở các trường quốc tế, lý thuyết và thực hành phân bổ 50-50. Ngoài ra, thực hành ở đây không chỉ ở phòng thực nghiệm mà còn ở các cơ sở thực tế, đơn vị du lịch.

Bà gửi các kiến nghị đến diễn đàn:

Thứ nhất, nên có chính sách ưu đãi thuế, đầu tư với doanh nghiệp đào tạo nguồn nhân lực du lịch. Như vậy mới liên kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp và cơ sở đào tạo.

Thứ hai, cần có chính sách khuyến khích địa phương đào tạo nhân lực lãnh đạo, quản lý du lịch địa phương.

Thứ ba, Bộ Giáo dục và Đào tạo nghiên cứu hỗ trợ khuyến khích cơ sở đào tạo về chuyên ngành du lịch. Trên cơ sở thực tiễn sẽ có thay đổi cởi mở cho phép thực hiện chương trình đào tạo bằng sự tham gia của các doanh nghiệp. Ví dụ đào tạo MBA có sự tham gia 40% của doanh nghiệp. Đây là sự tham gia của CEO doanh nghiệp lớn chứ không nhất thiết phải là tiến sĩ.

Giáo sư Mai Hồng Quỳ cũng đưa ra kiến nghị căn cứ vào thực tiễn, chỉ tiêu với đào tạo du lịch có cập nhật phù hợp. Bà cũng mong muốn các lãnh đạo địa phương đầu tư kinh phí, hoạt động nhằm đào tạo cán bộ cấp huyện, xã có hoạt động liên quan đến du lịch.

Ngoài ra, cơ quan quản lý cần lắng nghe ý kiến từ phía doanh nghiệp trong việc sử dụng nguồn lao động được đào tào từ nhà trường để từ đó có giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo để có đội ngũ nhân lực đủ trình độ đáp ứng nhu cầu xã hội.